अर्थ-विचार

कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो

नेपालमा कम्पनी खोल्न, सञ्चालन गर्न र बन्द गर्न यी तिनै चरण सहज छैन । हामीकहाँ कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो छ । कुनै उद्यम गर्न चाहने व्यक्तिले एक्लै वा अरुसँग...

उद्योगीले राम्रो सडक मागिरहेछन्

देश विकासको प्रमुख आधार भनेको सरकारले पूर्वाधारमा गर्ने लगानी नै हो । पूर्वाधारमा सडक सञ्जाल, रेल्वे, हवाई यातायात, पुल, औद्योगिक पूर्वाधार, विद्युत् उत्पादन लगायत धेरै क्षेत्र पर्छन् । हाम्रो...

अन्योल र स्रोतको डुब्लिकेसन हटाएर नयाँ उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क निर्माण

उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क (सीपीआईं) गणनाले मुद्रास्फीतिको अवस्था जनाउँछ । देशको समग्र मूल्यको स्तर घटिरहेको छ कि बढिरहेको छ भन्ने बुझाउने काम यो सूचकले गर्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले नियमित रूपमा...

आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर : कुनको मूल्य कति ?

काठमाडौँ । नेपाल राष्ट्र बैंकले आजका लागि विदेशी मुद्राको विनिमय दर निर्धारण गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलर एकको खरिददर एक सय ३४ रुपैयाँ सात पैसा र बिक्रीदर...

‘आगामी दिनमा आत्मनिर्भरतातर्फ अघि बढ्न सक्छौँ’

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका वरिष्ठ अर्थविज्ञ महानन्द जोशीसँग हामीले देशको कृषि उपजको अवस्था, कृषि उपजको आयात तथा निर्यात र कृषिको प्रवर्द्धनका लागि सरकारी नीति तथा कार्यक्रमका बारेमा संवाद गरेका...

‘कृषिमा रूपान्तरण हुन सकेको छैन’

नेपालमा कृषि उपजको प्रचुर सम्भावना छ, तर बर्सेनि अर्बौँको खाद्यान्न, फलफूल तथा तरकारी आयात भइरहेका छन् । अर्कोतिर स्वदेशी उत्पादनले बजार पाउन सकेका छैनन् । यिनै विषयमा केन्द्रित रहेर कृषि अर्थविज्ञ...

‘केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको छ’

रिजर्भ बैंक अफ इण्डियाका गभर्नर शक्तिकान्त दासले बैंकको भूमिका फेरिन थालेको बताएका छन् । २१ औँ शताब्दीको भूराजनीति, वित्तीय संकट, महामारी, विश्वव्यापी मूल्यवृद्धि जस्ता कारणले केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको गभर्नर...

‘सार्वजनिक ऋणका लागि आचारसंहिता बनाउन जरुरी छ’

सार्वजनिक ऋणलाई सबैभन्दा पहिले आन्तरिक र बाह्य गरेर छुट्याउनुपर्छ । खासगरी सार्वजनिक ऋण हामीले छानिएका उपयुक्त विकास साझेदारहरूसँग लिन सक्यौँ भने लामो अवधिको लागि न्यून ब्याजदरको हुने गरेको छ ।...

‘ऋण कहाँ, केमा खर्च भयो हेर्ने ट्र्याकिङ सिस्टम छैन’

सरकारले आफूले गर्नुपर्ने खर्चको आवश्यकता अनुसार राजस्व सङ्कलन हुन नसक्ने अवस्थामा वा आम्दानीभन्दा बढी खर्च गर्नुपर्ने अवस्थामा ऋण लिने अभ्यास विश्वव्यापी हो । विशेष गरी विकासको चरणमा जति पनि मुलुकहरू...

निर्दयी बैंकहरूले प्रगतिको बाटो रोकेका छन्

विलियम शेक्सपियरको प्रख्यात नाटक ‘मर्चेन्ट अफ भेनिस’ मा कुनै एक पात्रले भनेझै यदि कसैले ‘यी सबै बैंकरहरूलाई मारौं’ भनेको भए, मलाई लाग्छ नेपालका अधिकांश साना तथा मझौला उद्यमहरूले निशंकोच आफ्ना...

‘प्रसारण लाइनका लागि पुँजी ठुलो समस्या बनेको छ’

ट्रान्समिसन लाइन निर्माणको सबैभन्दा ठुलो समस्या पुँजी नै हो । अर्थ मन्त्रालयले हामीले भोगिरहेको समस्यालाई खासै गम्भीरतापूर्वक नहेरेको हो कि जस्तो लागेको छ । हामीले प्रसारण लाइनका लागि एक्जिम बैंक...

कुलमानको नेतृत्वमा बिजुलीबाट समृद्धि

गत साता विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङलाई हटाउने ओली सरकारको सुषुप्त अभिप्राय यसरी प्रकट भयो, घिसिङको राम्रो कामका पक्षधर दुई सञ्चालकलाई सरकारले बोर्डबाट हटायो । यसको सर्वत्र विरोध मात्रै...

सिर्जनात्मक विघटन र आर्थिक रूपान्तरण

सिर्जनात्मक विघटनको सिद्धान्तको प्रतिपादन २०औँ शताब्दीका प्रख्यात अस्ट्रियन मूलका अमेरिकी अर्थशास्त्री जोसेफ सम्पेटरले सन् १९४२ मा प्रकाशित आफ्नो पुस्तक ‘क्यापिटालिजम्, सोसियलिजम् एन्ड डेमोक्रेसी’द्वारा गरेका हुन् । पुस्तकमा सम्पेटरले क्यापिटालिजम्का...

मौद्रिक नीति : सम्भावित वित्तीय अराजकता

दुईतिहाइको नयाँ सरकार, पुरानो सरकारको बजेट । सरकार र अर्थ मन्त्रालय दुवैमा एमालेको नेतृत्व, हिजो एमालेले नै नियुक्त गरेका गर्भनर, त्यसमाथि ‘एम अधिकारी’को ट्याग लागेका गर्भनर । विगतका वर्षमा कडा...

मौद्रिक नीतिले बजार चलायमान हुने देखिन्छ

राष्ट्र बैंकले शुक्रबार जारी गरेको मौद्रिक नीतिले धेरै हदसम्म बजार चलायमान गर्ने स्थिति सिर्जना भएको छ । यो नीतिले आर्थिक शिथिलता र समस्यामा रहेको सरकार र निजी क्षेत्रको सहजीकरण गर्नेछ...

सहकारी महासंघकी अध्यक्ष ओमदेवी मल्ललाई प्रश्न— सहकारीमा समस्या आउनुका प्रमुख कारण के हुन् ?

हामीले राष्ट्रिय सहकारी महासंघकी अध्यक्ष ओमदेवी मल्ललाई सोधेका थियौँ— अहिले जसरी सहकारीबारे समाचार आइरहेका छन्, खासमा सहकारीमा समस्या आउनुका प्रमुख कारण के हुन् ? प्रस्तुत छ, उनले दिएको जवाफको सम्पादित...

सहकारीको अनियन्त्रित वित्तीय जोखिम सामनाका लागि वित्तीय अनुशासन

सम्पत्तिको स्रोतलाई इमानदारिताका साथ परिचालन गर्ने विषयसँग केन्द्रित छ, वित्तीय अनुशासन । सहकारी संस्थामा वित्तीय अनुशासन कायम गर्नु भनेको वित्तीय स्वस्थताका लागि आवश्यक सबै प्रयासको कार्यान्वयन गर्नु हो । ...

धान दिवस : यथार्थता र सार्थकता

सन् १९६६ मा विश्वभर नै भोकमरी फैलियो । भोकमरीबाट बच्नका लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण बाली धान हुने संयुक्त राष्ट्रसंघले ठहर ग¥यो र धानलाई विश्वभर नै उत्पादन बढाउने अभियान चाल्न वर्ष बालीका...

धान खेतीमा प्रविधिको प्रयोग कति ?

नेपालमा पछिल्लो समय कृषि यन्त्रहरूको प्रयोग बढ्दै गएको छ । कृषि यन्त्रहरूको उपयुक्त प्रयोगले समय र श्रमको बचत हुन्छ । साथै बालीको उत्पादन लागतमा समेत कमी ल्याउन सकिन्छ । ...

कैलालीमा तोरी लगाइने २० हजार हेक्टरमा चैते धानको सम्भावना

हामीकहाँ धान बाली मुख्य गरी दुई सिजनमा लगाउने गरिन्छ— हिउँदमा चैते धान र वर्षामा बर्खे धान । चैते धानको उत्पादकत्व प्रतिहेक्टर ४.९७ मेट्रिक टन छ । बर्खे धानको तुलनामा चेतै...

हाम्रो अर्थतन्त्रमा धानको योगदान : उत्पादन बढाउन के गर्ने ?

आज (१५ असार) २१औँ ध्यान दिवस । ‘जलवायुमैत्री कृषि, धान उत्पादनमा वृद्धि’ नारासहित सरकारले यस वर्षको धान दिवस मनाइरहेको छ । धान र मनसुन नेपाली अर्थतन्त्रका बलिया खम्बा हुन् ।...

मौद्रिक नीति : कसिलो कि लचिलो ?

आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ का लागि सरकारले संसद्मा बजेट प्रस्तुत गरिसकेपछि मौद्रिक नीतिबारे मन्थन सुरु भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले पनि मौद्रिक नीति निर्माणको गृहकार्य थालिसकेको छ । ...

बजेट घोषणापछिको सीमा क्षेत्रको अर्थतन्त्र

सरकारले आव ०८१/८२ को बजेट यही जेठ १५ गते संसद्मा पेस गर्‍यो । यसपालिको बजेटमा सीमा क्षेत्रका उद्योगी व्यवसायीले यो अपेक्षा गरेका थिए— सीमा क्षेत्रको व्यापारमा सुधार गरी चोरी–पैठारीलाई निरुत्साहित...

बन्ने होइन त करोडपति ?

वित्तीय साक्षरताको प्रशिक्षणका सिलसिलामा केही महिनाअघि राजधानीको एक विद्यालयका विद्यार्थीले गरेको प्रश्न आजसम्म मेरो मानसपटलमा गुञ्जिरहेको छ, ‘के म पनि करोडपति बन्न सक्छु ?’ त्यो १० वर्षको अबोध बालकलाई मैले...

पाउडर दुध र मक्खन बजारमा नजाँदा किसानको भुक्तानीमा समस्या

अहिले बजारमा दुधको खपत भइरहेको छैन । अहिले उत्पादन कम, खपत बढी हुने सिजन हो । तर गत वर्षदेखि बजारको मागभन्दा दुध उत्पादन बढी भइरहेको छ । त्यसले गर्दा बढी...

‘आलु तथा तरकारी बालीमा आसलाग्दो काम गरेका छौँ’

हाम्रो सबै भौगोलिक क्षेत्रमा सबै मौसममा उत्पादन हुने बाली हुन्, आलु तथा तरकारी । तरकारी बालीको कुरा गर्दा हामीकहाँ ५६ वटा तरकारीलाई रेकर्डमा राखिएको छ । जसमा ५४ वटा ‘आइडेन्टिफाई’...

जलवायु परिवर्तनले कृषिमा परेको प्रभाव र यसबाट बच्ने उपाय

जलवायु परिवर्तन गम्भीर वैश्विक पर्यावरणीय समस्या हो । यसको अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने काम व्यापक रूपमा भइराखेको छ । सूर्यको किरणहरू जुन पृथ्वीमा पुग्दछन्, यसका केही अंश वायुमण्डल तथा पृथ्वीद्वारा...

‘लगानीकर्ता ढुलमुल हुने अवस्था आयो’

संघीय सरकारले जेठ १५ गते ल्याएको बजेटलाई लिएर विभिन्न टिका टिप्पणी र बहस भइरहेको छ । वर्तमान हाम्रोदेशको राजस्व सङ्कलन, वैदेशिक अनुदान र ऋणलगायतको अवस्थाका कारण सरकारले धेरै लोकप्रिय कार्यक्रम...

घरघरमा व्यावसायिक भैँसी पालन र तरकारी खेतीले बदलिएका गाउँ

सुर्खेत । सुर्खेतमा ०७५ सालदेखिनै कृषि क्षेत्र विकास कार्यक्रम लागु छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालय अन्तर्गत सञ्चालित यो कार्यक्रमले व्यावसायिक पशुपालन र परम्परागत रुपमा खेती गर्दै आएका कृषकलाई...

असमानता निम्त्याउने बजेट र कर प्रणाली

राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको जीवनस्तर सर्वेक्षण अनुसार नेपालमा २०.२७ प्रतिशत मानिस अझै गरिबीको रेखामुनि छन् । गरिबीको रेखामुनि रहेको जनसङ्ख्या गाउँमा २४.६६ र सहरमा १८.३४ प्रतिशत छ । ...

गहुँ बालीमा लाग्ने कालो सिन्दुरे के हो ?

हाम्रो देशमा उत्पादनका हिसाबले धान र मकैपछि तेस्रो महत्त्वपूर्ण स्थान हिउँदेबाली गहुँले ओगटेको छ । खाद्यान्नका आधारमा धानपछि गहुँ प्रमुख बालीमा पर्छ । सन् १९६० को दशकदेखि अहिलेसम्म हामीकहाँ गहुँको...

अर्थमन्त्री पुनले सम्बोधन गर्नुपर्ने आर्थिक पक्ष

देशको अर्थतन्त्र बहुआयामिक समस्यातर्फ धकेलिइरहेका बेला नेकपा माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव वर्षमान पुनले पुनः अर्थमन्त्रीको जिम्मेवारी पाएका छन् । १२ वर्षपछि दोस्रो इनिङका रूपमा अर्थमन्त्रीको बागडोर सम्हालेका पुनले अर्थतन्त्रका चुनौतीका चाङ...

ट्रस्ट माइक्रो इन्स्योरेन्स कम्पनीको शुभारम्भ

बुटवल । ट्रस्ट माइक्रो इन्स्योरेन्स कम्पनीको शुभारम्भ गरिएको छ । रुपन्देहीको तिलोतमा २ जानकीनगरमा शुक्रबार एक समारोहका बिचमा माइक्रो इन्स्योरेन्सको लुम्बिनी प्रदेशका निवर्तमान मुख्यमन्त्री तथा प्रदेशसभा सदस्य लीला गिरीले उद्घाटन...

बैङ्क र व्यवसायीबिच कस्तो सम्बन्ध हुनुपर्छ ?

बैङ्कको विश्व इतिहास नियाल्दा थाहा हुन्छ— उद्योग–व्यापारको सुरुवात र फैलावटसँगै बैङ्किङ क्षेत्रको फैलावट भएको हो । त्यसले इङ्गित गर्छ, उद्योगी–व्यवसायी र बैङ्कबिचको सम्बन्ध अन्योन्याश्रित, पुरानो एवं प्रगाढ हो तर नेपालमा...

राम्रो कमाइ हुने ‘क्रिम्सन ग्रेप्स’ अर्थात् रातो अङ्गुर

स्वास्थ्यका हिसाबले निकै लाभदायी मानिने क्रिम्सन ग्रेप्स अथवा रातो अङ्गुर व्यावसायिक उत्पादनका हिसाबले पनि नाफामुखी मानिन्छ । अङ्गुरमा एन्टिअक्सिडेन्ट तत्त्व पाइने हुनाले यसले मुटु तथा क्यान्सरका जोखिम घटाउन सहयोग गर्छ...

बन्द उद्योग सञ्चालनमा प्रधानमन्त्रीको पहलसँगै राजनीतिक ऐक्यबद्धताको खाँचो

नेपाल शान्ति क्षेत्र हो, तर शान्तिको देशका जनता भन्दैमा नेपालीले अन्याय, दमन, अत्याचार, विभेद सहेर बस्दैनन् । एक दशक लामो गृहयुद्धपछि विगत दुई दशकदेखि देश बिस्तारै विकासको बाटोमा अग्रसर हुँदै...

किन अत्यावश्यक छ निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल ?

२०७९ पुस १७ गते प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पोखरामा निर्माण सम्पन्न पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको उद्घाटनका क्रममा ‘निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण छिटै अघि बढ्ने’ बताएका थिए । प्रधानमन्त्रीको सो उद्घोषले चौतर्फी स्वागत पायो,...

नेपालमा किन महँगो छ उपभोग्य सामान ?

हामीकहाँ सहरी क्षेत्रको सधैँ गुनासो हुन्छ, महँगी बढेर जीवन धान्नै कठिन भयो । हो पनि, यहाँ उपभोग्य सामान महँगा छन् । हामीले बजार मूल्यको तुलना खासगरी छिमेकी मुलुक भारतसँग गर्ने...

वासिङ्टन, बेइजिङ र सेन्टियागो सहमतिको अन्तर्य र नेपालको चासो

‘वासिङ्टन सहमति’ (वासिङगटन कन्सेन्सस) शब्दको प्रयोग सर्वप्रथम सन् १९८९ मा अमेरिकी अर्थशास्त्री जोन विलिएम्सनले गरेका थिए । जुन अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष, विश्व बैंक र अमेरिकी डिपार्टमेन्ट अफ ट्रेजरीका बिचमा भएको...

चैतेधानको खेती कसरी गर्ने ?

हामीकहाँ धानलाई मुख्य अन्न बालीका रूपमा लिइन्छ । नेपालको कुल खेतीयोग्य जग्गाको १५.६ लाख हेक्टरमा धानखेती गरिन्छ । हामीकहाँ धानको राष्ट्रिय औसत उत्पादन ३.८ टन प्रतिहेक्टर रहेको छ । ...

कोशी प्रदेश सरकारको ६ पन्ने आचारसंहिता

प्रधानमन्त्री ओलीको गृह जिल्ला झापामा विकास खर्चको अवस्था निरासाजनक

स्करपियोको ठक्करबाट सिटी सफारी चालकको मृत्यु

मनमोहन विश्वविद्यालयमा कानुन पढाइ हुने

बहुदरमाई नगरपालिकाका कर्मचारी र जनप्रतिनिधिले चार महिनादेखि तलबभत्ता पाएनन्

पर्साका सरकारी कार्यालयको पुँजीगत खर्च छ प्रतिशतमा सीमित

वीरगन्जलाई आर्थिक राजधानी घोषणा गर्न प्रभु साहको माग

ट्राफिकद्वारा ४ हजार सवारी कारबाहीमा झन्डै ३६ लाख राजश्व सङ्कलन

सडक र खोला मापदण्ड खारेजको माग राख्दै खबरदारी (तस्बिरहरू)

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका दोलखा सेक्रेटरीसहित १६ जनाले दिए सामूहिक राजीनामा

एउटै व्यक्तिले फलाए चार सय मुरी धान

गभर्नरको एक वर्षको भत्ता ४४ लाख ९७ हजार

गोरखाको धार्चेमा आधारभूत अस्पताल भवन निर्माण

‘एक पालिका, एक खेल मैदान’ कागजमै सीमित

गोरखामा ‘ऐतिहासिक पर्यटन व्यवसायी भेला’ सुरु

पोखराका बसमा जीपीएस जडान गरिने

पुथा उत्तरगंगा–२ मा माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार निर्विरोध भएको औपचारिक घोषणा

‘भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडानले तराईमा पर्यटन विकासको ढोका खुल्यो’

आर्थिक विकासका लागि लगानी खोज्दै लुम्बिनी सरकार

लुम्बिनी प्रदेशमा मानसिक स्वास्थ्य समस्या जटिल बन्दै

रारा–गमगढी सडक सरकारको प्राथमिकतामा : मुख्यमन्त्री कँडेल

मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका सबै प्रश्नपत्रहरु अंग्रेजी र नेपाली दुवै भाषामा छाप्न माग

सुध्रिएन कर्णालीको विकास बजेट कार्यान्वयन, चार महिनामा जम्मा ४ प्रतिशत खर्च

पुथा उत्तरगङ्गाको उपनिर्वाचनमा नेकपा एसले माओवादी केन्द्रलाई समर्थन गर्ने

जिल्ला समन्वय समिति कैलालीको प्रमुखमा कांग्रेसकी चौधरी निर्विरोध निर्वाचित

सुदूरपश्चिमको मलको कोटा सकियो, समस्यामा किसान

डडेल्धुरामा जीप दुर्घटना : दुईको मृत्यु, सात घाइते

मेचीबाट सुरु भएको ‘युवा संकल्प यात्रा’ महेन्द्रनगर पुगेर सम्पन्न

कोशी सरकार गठन विवादको पूर्णपाठ सार्वजनिक

जसपा नेपाल विभाजनविरुद्धको रिट ‘हेर्न नमिल्ने’

मन्त्री हेरफेरको चर्चाबारे के भने गृहमन्त्री लेखकले ?

ग्वार्को फ्लाइ ओभर निर्माण : अन्तिम पटक थपिएको म्याद पनि गुज्रिने आशङ्का (तस्बिरहरू)

कम्युनिस्ट पार्टी कमिसनका आधारमा चले

कात्तिकमा बजार अनुगमनबाट १३ लाख जरिवाना असुल

७ दिनमा सय करोड पनि कमाएन ३५० करोडमा बनेको यो फिल्मले

‘कम्युनिस्ट पार्टीले श्रम गराएर होइन, गरेर खानुपर्छ’

एमालेको जागरण सभाका ‘कमाण्डर’ कम्बोडिया उडे

रुकुम पूर्वमा माओवादीले खोल्यो खाता, जगत् घर्ती निर्विरोध निर्वाचित

दुर्गा प्रसाईंले सार्वजनिक गरेको कागजात प्रकाशन गर्ने १२ वटा युट्युब च्यानल बन्द

कम्बोडिया जाने टोलीमा पाँचभन्दा बढी दलका १३ जना प्रतिनिधि छौँ : राजन भट्टराई

मैत्रीपूर्ण फुटबल खेल्न भारत भ्रमणमा आउँदै अर्जेन्टिनी स्टार लियोनल मेस्सी !

प्रधानमन्त्री ओली जोडिएको विषयमा छानबिन गर्न रास्वपाको माग

पूर्वडीआईजी जोशी : पहिले कार्यालय प्रमुख, अहिले त्यहीँ हिरासतमा बास !

रास्वपाका सभापति रवि लामिछानेसहित १० जनाविरुद्ध चितवन प्रहरीमा जाहेरी

पुँजीगत खर्च न्यून हुनुका कारण र समाधानका उपाय