अर्थ-विचार

सिकलेसको स्वरूप नबिगार्ने चुनौती

नेपालकै ठुलो मध्ये पर्ने सिक्लेस गाउँमा गुजुमुज्जु गुरुङहरूको घर हेर्न मान्छेहरू यहाँ आइपुग्छन् । यहाँबाट नजिकै हिमाल छ । अन्नपूर्ण २, अन्नपूर्ण ४, लमजुङ हिमाल आडैमा छ । कतिपय...

कार्यकर्ताको मागमा बन्ने योजनाले समस्या

विकास निर्माणका काममा धेरै बेथिति देखिन थालेको छ । संघीयता आउनुभन्दा अघि र पछिका पूर्वाधार विकासको चरण हेर्ने हो भने खासै फरक छैन । बेतिथि उस्तै छ । तीन तहका...

दुध उत्पादक किसान विस्थापित हुँदैछन्

अहिले पनि किसानहरू दुध बिक्री नहुँदा निराश देखिन्छन् । यसलाई चिर्न राज्यले छिटै नयाँ नीति र कार्यक्रम ल्याउनु जरुरी छ । कोशी प्रदेशमा दुध उत्पादन निकै राम्रो छ । पहिलेको तुलनामा...

यस वर्षको नोबेल पुरस्कार, अमेरिकी खुला बजार नीति परित्यागको पक्षमा

स्वीडेनको ‘रोयल स्विडिस एकेडेमी अफ साइन्सेज’ले आर्थिक विज्ञान पुरस्कार समितिको सिफारिसमा यस वर्षको अर्थशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार केही समय अघि डारन आसेमग्लु, सिमन जोनसन र जेम्स ए. रबिन्सनलाई संयुक्त रूपमा दिने...

सेयर बजार र मौद्रिक नीतिको समीक्षामा समेट्नुपर्ने सवाल

लगानीका अवसरहरू नहुनु र बैंकहरुलाई लगानीमा विश्वास नहुनु, प्रतिफल नदेख्नु तथा जोखिम मात्र देख्दा लगानी सहज हुन नसकेको अवस्था छ। जसका कारण बैंकको तरलता अत्यधिक बढेको देखिन्छ। उसो त ब्याजदर घट्नुलाई...

भैरहवामा दैनिक १० अन्तर्राष्ट्रिय उडान सञ्चालन गर्न सकिन्छ

संघीयता कार्यान्वयनका क्रममा नेपालमा सङ्घीय सरकार, सात वटा प्रदेश सरकार र स्थानीय तह गरी तीन तहमा सरकार छन् । प्रदेशहरूले पर्यटकीय गतिविधिमा महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी निर्वाह गरे पनि सङ्घ सरकारले सङ्घीयताको...

भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय उडान ‘तरकारीविनाको भात’जस्तै

तत्कालीन प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल शिलान्यास गरेपछि निजी क्षेत्रका व्यवसायीहरू उत्साहित भएका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बन्ने भयो भनेर पर्यटन क्षेत्रमा लगानी हुन थाल्यो । २०७९...

पुँजीगत खर्च न्यून हुनुका कारण र समाधानका उपाय

आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा पुँजीगत बजेट जम्मा १९ प्रतिशत छ । यसै त पुँजीगत बजेट न्यून छ, त्यसमाथि १० वर्षको औसत खर्च केवल ६७.५ प्रतिशत छ । हामीकहाँ पुँजीगत खर्च...

कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो

नेपालमा कम्पनी खोल्न, सञ्चालन गर्न र बन्द गर्न यी तिनै चरण सहज छैन । हामीकहाँ कम्पनीसम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था नै झन्झटिलो छ । कुनै उद्यम गर्न चाहने व्यक्तिले एक्लै वा अरुसँग...

उद्योगीले राम्रो सडक मागिरहेछन्

देश विकासको प्रमुख आधार भनेको सरकारले पूर्वाधारमा गर्ने लगानी नै हो । पूर्वाधारमा सडक सञ्जाल, रेल्वे, हवाई यातायात, पुल, औद्योगिक पूर्वाधार, विद्युत् उत्पादन लगायत धेरै क्षेत्र पर्छन् । हाम्रो...

अन्योल र स्रोतको डुब्लिकेसन हटाएर नयाँ उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क निर्माण

उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क (सीपीआईं) गणनाले मुद्रास्फीतिको अवस्था जनाउँछ । देशको समग्र मूल्यको स्तर घटिरहेको छ कि बढिरहेको छ भन्ने बुझाउने काम यो सूचकले गर्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले नियमित रूपमा...

आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर : कुनको मूल्य कति ?

काठमाडौँ । नेपाल राष्ट्र बैंकले आजका लागि विदेशी मुद्राको विनिमय दर निर्धारण गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलर एकको खरिददर एक सय ३४ रुपैयाँ सात पैसा र बिक्रीदर...

‘आगामी दिनमा आत्मनिर्भरतातर्फ अघि बढ्न सक्छौँ’

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका वरिष्ठ अर्थविज्ञ महानन्द जोशीसँग हामीले देशको कृषि उपजको अवस्था, कृषि उपजको आयात तथा निर्यात र कृषिको प्रवर्द्धनका लागि सरकारी नीति तथा कार्यक्रमका बारेमा संवाद गरेका...

‘कृषिमा रूपान्तरण हुन सकेको छैन’

नेपालमा कृषि उपजको प्रचुर सम्भावना छ, तर बर्सेनि अर्बौँको खाद्यान्न, फलफूल तथा तरकारी आयात भइरहेका छन् । अर्कोतिर स्वदेशी उत्पादनले बजार पाउन सकेका छैनन् । यिनै विषयमा केन्द्रित रहेर कृषि अर्थविज्ञ...

‘केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको छ’

रिजर्भ बैंक अफ इण्डियाका गभर्नर शक्तिकान्त दासले बैंकको भूमिका फेरिन थालेको बताएका छन् । २१ औँ शताब्दीको भूराजनीति, वित्तीय संकट, महामारी, विश्वव्यापी मूल्यवृद्धि जस्ता कारणले केन्द्रीय बैंकको भूमिका फेरिएको गभर्नर...

‘सार्वजनिक ऋणका लागि आचारसंहिता बनाउन जरुरी छ’

सार्वजनिक ऋणलाई सबैभन्दा पहिले आन्तरिक र बाह्य गरेर छुट्याउनुपर्छ । खासगरी सार्वजनिक ऋण हामीले छानिएका उपयुक्त विकास साझेदारहरूसँग लिन सक्यौँ भने लामो अवधिको लागि न्यून ब्याजदरको हुने गरेको छ ।...

‘ऋण कहाँ, केमा खर्च भयो हेर्ने ट्र्याकिङ सिस्टम छैन’

सरकारले आफूले गर्नुपर्ने खर्चको आवश्यकता अनुसार राजस्व सङ्कलन हुन नसक्ने अवस्थामा वा आम्दानीभन्दा बढी खर्च गर्नुपर्ने अवस्थामा ऋण लिने अभ्यास विश्वव्यापी हो । विशेष गरी विकासको चरणमा जति पनि मुलुकहरू...

निर्दयी बैंकहरूले प्रगतिको बाटो रोकेका छन्

विलियम शेक्सपियरको प्रख्यात नाटक ‘मर्चेन्ट अफ भेनिस’ मा कुनै एक पात्रले भनेझै यदि कसैले ‘यी सबै बैंकरहरूलाई मारौं’ भनेको भए, मलाई लाग्छ नेपालका अधिकांश साना तथा मझौला उद्यमहरूले निशंकोच आफ्ना...

‘प्रसारण लाइनका लागि पुँजी ठुलो समस्या बनेको छ’

ट्रान्समिसन लाइन निर्माणको सबैभन्दा ठुलो समस्या पुँजी नै हो । अर्थ मन्त्रालयले हामीले भोगिरहेको समस्यालाई खासै गम्भीरतापूर्वक नहेरेको हो कि जस्तो लागेको छ । हामीले प्रसारण लाइनका लागि एक्जिम बैंक...

कुलमानको नेतृत्वमा बिजुलीबाट समृद्धि

गत साता विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङलाई हटाउने ओली सरकारको सुषुप्त अभिप्राय यसरी प्रकट भयो, घिसिङको राम्रो कामका पक्षधर दुई सञ्चालकलाई सरकारले बोर्डबाट हटायो । यसको सर्वत्र विरोध मात्रै...

सिर्जनात्मक विघटन र आर्थिक रूपान्तरण

सिर्जनात्मक विघटनको सिद्धान्तको प्रतिपादन २०औँ शताब्दीका प्रख्यात अस्ट्रियन मूलका अमेरिकी अर्थशास्त्री जोसेफ सम्पेटरले सन् १९४२ मा प्रकाशित आफ्नो पुस्तक ‘क्यापिटालिजम्, सोसियलिजम् एन्ड डेमोक्रेसी’द्वारा गरेका हुन् । पुस्तकमा सम्पेटरले क्यापिटालिजम्का...

मौद्रिक नीति : सम्भावित वित्तीय अराजकता

दुईतिहाइको नयाँ सरकार, पुरानो सरकारको बजेट । सरकार र अर्थ मन्त्रालय दुवैमा एमालेको नेतृत्व, हिजो एमालेले नै नियुक्त गरेका गर्भनर, त्यसमाथि ‘एम अधिकारी’को ट्याग लागेका गर्भनर । विगतका वर्षमा कडा...

मौद्रिक नीतिले बजार चलायमान हुने देखिन्छ

राष्ट्र बैंकले शुक्रबार जारी गरेको मौद्रिक नीतिले धेरै हदसम्म बजार चलायमान गर्ने स्थिति सिर्जना भएको छ । यो नीतिले आर्थिक शिथिलता र समस्यामा रहेको सरकार र निजी क्षेत्रको सहजीकरण गर्नेछ...

सहकारी महासंघकी अध्यक्ष ओमदेवी मल्ललाई प्रश्न— सहकारीमा समस्या आउनुका प्रमुख कारण के हुन् ?

हामीले राष्ट्रिय सहकारी महासंघकी अध्यक्ष ओमदेवी मल्ललाई सोधेका थियौँ— अहिले जसरी सहकारीबारे समाचार आइरहेका छन्, खासमा सहकारीमा समस्या आउनुका प्रमुख कारण के हुन् ? प्रस्तुत छ, उनले दिएको जवाफको सम्पादित...

सहकारीको अनियन्त्रित वित्तीय जोखिम सामनाका लागि वित्तीय अनुशासन

सम्पत्तिको स्रोतलाई इमानदारिताका साथ परिचालन गर्ने विषयसँग केन्द्रित छ, वित्तीय अनुशासन । सहकारी संस्थामा वित्तीय अनुशासन कायम गर्नु भनेको वित्तीय स्वस्थताका लागि आवश्यक सबै प्रयासको कार्यान्वयन गर्नु हो । ...

धान दिवस : यथार्थता र सार्थकता

सन् १९६६ मा विश्वभर नै भोकमरी फैलियो । भोकमरीबाट बच्नका लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण बाली धान हुने संयुक्त राष्ट्रसंघले ठहर ग¥यो र धानलाई विश्वभर नै उत्पादन बढाउने अभियान चाल्न वर्ष बालीका...

धान खेतीमा प्रविधिको प्रयोग कति ?

नेपालमा पछिल्लो समय कृषि यन्त्रहरूको प्रयोग बढ्दै गएको छ । कृषि यन्त्रहरूको उपयुक्त प्रयोगले समय र श्रमको बचत हुन्छ । साथै बालीको उत्पादन लागतमा समेत कमी ल्याउन सकिन्छ । ...

कैलालीमा तोरी लगाइने २० हजार हेक्टरमा चैते धानको सम्भावना

हामीकहाँ धान बाली मुख्य गरी दुई सिजनमा लगाउने गरिन्छ— हिउँदमा चैते धान र वर्षामा बर्खे धान । चैते धानको उत्पादकत्व प्रतिहेक्टर ४.९७ मेट्रिक टन छ । बर्खे धानको तुलनामा चेतै...

हाम्रो अर्थतन्त्रमा धानको योगदान : उत्पादन बढाउन के गर्ने ?

आज (१५ असार) २१औँ ध्यान दिवस । ‘जलवायुमैत्री कृषि, धान उत्पादनमा वृद्धि’ नारासहित सरकारले यस वर्षको धान दिवस मनाइरहेको छ । धान र मनसुन नेपाली अर्थतन्त्रका बलिया खम्बा हुन् ।...

मौद्रिक नीति : कसिलो कि लचिलो ?

आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ का लागि सरकारले संसद्मा बजेट प्रस्तुत गरिसकेपछि मौद्रिक नीतिबारे मन्थन सुरु भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले पनि मौद्रिक नीति निर्माणको गृहकार्य थालिसकेको छ । ...

बजेट घोषणापछिको सीमा क्षेत्रको अर्थतन्त्र

सरकारले आव ०८१/८२ को बजेट यही जेठ १५ गते संसद्मा पेस गर्‍यो । यसपालिको बजेटमा सीमा क्षेत्रका उद्योगी व्यवसायीले यो अपेक्षा गरेका थिए— सीमा क्षेत्रको व्यापारमा सुधार गरी चोरी–पैठारीलाई निरुत्साहित...

बन्ने होइन त करोडपति ?

वित्तीय साक्षरताको प्रशिक्षणका सिलसिलामा केही महिनाअघि राजधानीको एक विद्यालयका विद्यार्थीले गरेको प्रश्न आजसम्म मेरो मानसपटलमा गुञ्जिरहेको छ, ‘के म पनि करोडपति बन्न सक्छु ?’ त्यो १० वर्षको अबोध बालकलाई मैले...

पाउडर दुध र मक्खन बजारमा नजाँदा किसानको भुक्तानीमा समस्या

अहिले बजारमा दुधको खपत भइरहेको छैन । अहिले उत्पादन कम, खपत बढी हुने सिजन हो । तर गत वर्षदेखि बजारको मागभन्दा दुध उत्पादन बढी भइरहेको छ । त्यसले गर्दा बढी...

‘आलु तथा तरकारी बालीमा आसलाग्दो काम गरेका छौँ’

हाम्रो सबै भौगोलिक क्षेत्रमा सबै मौसममा उत्पादन हुने बाली हुन्, आलु तथा तरकारी । तरकारी बालीको कुरा गर्दा हामीकहाँ ५६ वटा तरकारीलाई रेकर्डमा राखिएको छ । जसमा ५४ वटा ‘आइडेन्टिफाई’...

जलवायु परिवर्तनले कृषिमा परेको प्रभाव र यसबाट बच्ने उपाय

जलवायु परिवर्तन गम्भीर वैश्विक पर्यावरणीय समस्या हो । यसको अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने काम व्यापक रूपमा भइराखेको छ । सूर्यको किरणहरू जुन पृथ्वीमा पुग्दछन्, यसका केही अंश वायुमण्डल तथा पृथ्वीद्वारा...

‘लगानीकर्ता ढुलमुल हुने अवस्था आयो’

संघीय सरकारले जेठ १५ गते ल्याएको बजेटलाई लिएर विभिन्न टिका टिप्पणी र बहस भइरहेको छ । वर्तमान हाम्रोदेशको राजस्व सङ्कलन, वैदेशिक अनुदान र ऋणलगायतको अवस्थाका कारण सरकारले धेरै लोकप्रिय कार्यक्रम...

घरघरमा व्यावसायिक भैँसी पालन र तरकारी खेतीले बदलिएका गाउँ

सुर्खेत । सुर्खेतमा ०७५ सालदेखिनै कृषि क्षेत्र विकास कार्यक्रम लागु छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालय अन्तर्गत सञ्चालित यो कार्यक्रमले व्यावसायिक पशुपालन र परम्परागत रुपमा खेती गर्दै आएका कृषकलाई...

असमानता निम्त्याउने बजेट र कर प्रणाली

राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको जीवनस्तर सर्वेक्षण अनुसार नेपालमा २०.२७ प्रतिशत मानिस अझै गरिबीको रेखामुनि छन् । गरिबीको रेखामुनि रहेको जनसङ्ख्या गाउँमा २४.६६ र सहरमा १८.३४ प्रतिशत छ । ...

गहुँ बालीमा लाग्ने कालो सिन्दुरे के हो ?

हाम्रो देशमा उत्पादनका हिसाबले धान र मकैपछि तेस्रो महत्त्वपूर्ण स्थान हिउँदेबाली गहुँले ओगटेको छ । खाद्यान्नका आधारमा धानपछि गहुँ प्रमुख बालीमा पर्छ । सन् १९६० को दशकदेखि अहिलेसम्म हामीकहाँ गहुँको...

अर्थमन्त्री पुनले सम्बोधन गर्नुपर्ने आर्थिक पक्ष

देशको अर्थतन्त्र बहुआयामिक समस्यातर्फ धकेलिइरहेका बेला नेकपा माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव वर्षमान पुनले पुनः अर्थमन्त्रीको जिम्मेवारी पाएका छन् । १२ वर्षपछि दोस्रो इनिङका रूपमा अर्थमन्त्रीको बागडोर सम्हालेका पुनले अर्थतन्त्रका चुनौतीका चाङ...

ध्यान योगलाई विद्यालयस्तरसम्म जोड्नुपर्छ : मुख्यमन्त्री कार्की

झापा कप : चर्च ब्वाइज क्लब फाइनलमा

विराटनगरमा निर्माण सामाग्री बोकेको गाडीमा आगजनी, ५० लाख बढीको क्षति

धरानमा सांस्कृतिक महोत्सव हुँदै

बारामा कारभित्र बेवारिसे शव फेला

महोत्तरीमा डाँका समूहबाट पूर्व गाविस सचिवको हत्या

अनुगमनका क्रममा ४१५ बोरा रासायनिक मल जफत

पर्साको बहुदरमाई नगरपालिकाको सामानमा विद्यार्थीहरूले लगाए आगो

पाँच महिनामा बाह्रवटा गैँडा मृतावस्थामा भेटिए

पृथ्वी राजमार्गअन्तर्गत मुग्लिङ–नौबिसे सडकखण्डमा यसरी हुँदैछ काम (तस्बिरहरू)

बाजुरा भूकम्प अपडेट : मानवीय क्षति शून्य, भौतिक क्षतिको विवरण सङ्कलन हुँदै

बाजुरा केन्द्रबिन्दु भएर ५.२ म्याग्निच्युडको भूकम्प

म्याग्दीको नयाँ पर्यटकीय गन्तव्यः टोड्के–धौलागिरि पानोरमा सांस्कृतिक पदमार्ग

दरवाङ–बिम–दिच्याम सडक आयोजना सुरू

मादी–मर्स्याङ्दी करिडोर निर्माण कार्य पुनः सुरु

शिशिर ऋतुमा पनि अन्नपूर्ण चढ्न आरोही आए

प्रदेश राजधानी देउखुरीमा भौतिक संरचना निर्माण अन्तिम चरणमा

पाल्पामा माछा मार्ने विस्फोटक पदार्थ बनाउँदा एक जनाको मृत्यु, २ जना घाइते

भैरहवामा भेटिएको शंकास्पद बस्तु सेनाद्वारा निष्क्रिय

लुम्बिनीमा पाँच वर्षदेखि थन्किएका बस आजदेखि सञ्चालन

धावक रोकायाद्वारा कर्णाली खेलकुद क्लबलाई जग्गा दान

महाबै– ३ का वडाध्यक्ष सिंहमाथि हातपात, टाउकोमा सात टाँका

बाजुरा भूकम्प अपडेट : रास्कोटमा चर्किए घर

दुई दिनदेखि सर्केगाडमा टेलिफोन सेवा अवरुद्ध

कर्णाली नदी क्षेत्रमा आइपुगे लक्ष्मण सारस

थुनामुक्त गराइदिन्छु भन्दै रकम असुली गर्ने ३ जना पक्राउ

सुदूरपश्चिममा कांग्रेस–एमालेबिच भागबन्डाको लफडाले संसदीय समिति सभापतिविहीन

भादा गाउँमा थारु होमस्टे महोत्सव हुने

महिला यु–१९ विश्वकप खेल्ने टोलीको बन्द प्रशिक्षण गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रङ्गशालामा हुने

पाकिस्तानमा आतंकवादी आक्रमण, १६ सैनिकको मृत्यु, ८ घाइते

नेपाल प्रिमियर लिग : प्रचण्ड र देउवाद्वारा उपाधि वितरण (तस्बिरहरु)

गाजामा २० लाखभन्दा बढी मानिस फसे : संयुक्त राष्ट्रसङ्घ

देश धेरै हिसाबले अगाडि लम्कँदैछ : प्रधानमन्त्री

निसम बने एनर्जेटिक प्लेयर, विपिन एमर्जिङ प्लेयर

नेपाल प्रिमियर लिगमा जेब बने प्रतियोगिताको उत्कृष्ट खेलाडी

बैंकहरूको ऋण गुणस्तर जाँच्ने प्रक्रिया फेरि सुरु, संकट झनै बढ्दा किन खुलाइयो ?

एआईबाट भिडियो बनाएर गायिका समीक्षा अधिकारीको चरित्रहत्या