काठमाडौं–हरेक शैक्षिक सत्रको सुरुवातसँगै निजी तथा आवासीय विद्यालयको शुल्कसम्बन्धी आरोप प्रत्यारोप सुरु हुन्छ । अभिभावक तथा विद्यार्थी सङ्गठनले निजी विद्यालयले मनपरी शुल्क लिने गरेको आरोप लगाउने गरेका छन् भने निजी विद्यालय सञ्चालकले चाहिँ सरकारी मापदण्डभित्र रहेर शु...

करिब तीन वर्षअघि पत्रकारितामा सक्रिय साहित्यकार घनश्याम खड्काको उपन्यास ‘निर्वाण’ पढेकी थिएँ । साथीहरुको सिफारिसपछि मैले उक्त पुस्तक आफैले किनेर पढेकी थिएँ । उपन्यासको विषयवस्तुले मलाई सुरुमै तान्यो । ‘निर्वाण’मा लेखकले प्रमुख पात्र मोनिकाला...

द्वन्द्वात्मक भौतिकवादको सिद्धान्तमा आस्था राखेर लेखनकर्ममा होमिएका लेखकहरुको संयुक्त मोर्चा प्रगतिशील लेखक सङ्घ (प्रलेस)मा नयाँ बहस उठेको छ । प्रलेसले आफ्नो परम्परागत शाख र प्रतिष्ठा (लिगेसी) जोगाउन नसकेको र क्रमशः ओरालो यात्रामा रहेको भन्दै एकथरी लेखकहरुले वैकल्पिक सङ्गठन ...

पत्रकारिता होस् या प्रगतिशील साहित्य लेखन, दुवै क्षेत्रमा गहिरो पकड र ख्याति कमाएका सिद्धहस्त व्यक्तित्वको नाम हो– नारायण ढकाल । विगत लामो समयदेखि प्रगतिशील लेखक सङ्घ (प्रलेस)मा क्रियाशील ढकालले एघारौँ राष्ट्रिय सम्मेलनको पूर्वसन्ध्यामा उक्त संस्थाभित्र देखापरेका विग्रह र...

केही समय अगाडिसम्म एसएलसी परीक्षालाई आइरन गेट भनेर भनिन्थ्यो । अहिले एसएलसी परीक्षाको नाम फेरेर एसईई भएसँगै परीक्षाफलको प्रकाशन अक्षराङ्कन (ग्रेडिङ) प्रणालीबाट सुरु गरिएको छ । यससँगै आइरन गेटवाला अवधारणा केही मात्रमा फेरिएको भए पनि पूर्ण रूपमा हटिसकेको भने छैन । यस...

कुनै जमानामा पत्रकारितामा रमेका, तत्कालीन चर्चित मासिकहरु नवयुवा र मूल्यांकनमा लेखनकर्मलाई अगाडि बढाएका विकास बस्नेत एक कुशल फोटोग्राफर हुन् । विशेषतः वन्यजन्तुहरुको फोटोग्राफीमा दक्षता हासिल गरेका तथा त्यसैमा रमेका बस्नेतसँग रातोपाटीका लागि सुनिता न्यौपानेले गरेको क...

नेपाली रङ्गमञ्चको इतिहास हेर्ने हो भने राणाकालभन्दा अगाडिदेखिको परम्परा रहेको पाउन सकिन्छ । त्यसै समयदेखि नै कलाकारलाई प्रशिक्षण दिनेकै लागि कलाकेन्द्रहरू स्थापना भइसकेको कलाकर्मी तथा जानकारहरू बताउँछन् । पङ्कज चित्रकार जस्ता अग्रज कलाकारले धुलिखेल तथा छेउछाउका क्षेत्रमा ...

काठमाडौं–नेपाली समाजमा सबैभन्दा बढी वहिष्करण र उत्पीडनमा परेको समुदाय दलित समुदाय भएको बताइन्छ ।  त्यसभित्र पनि महिला अझ बढी उत्पीडनमा छन् ।  सामाजिक रुपमा मात्रै होइन राजनीतिक रुपमा पनि दलित महिलालाई वहिष्करणमा पारिएको छ । यद्यपि, नेपालको राजन...

जातीय भेदभाव र छुवाछुत अनि रंगभेदका घटना आजको भोलि रातारात जन्मेको समस्या होइन । यो संसारभरि नै युगीन समस्याको रुपमा चल्दै आएको, मानवतामाथि नै कलंकको रुपमा स्थापित समस्या हो । नेपालकै सन्दर्भमा कुरा गर्दा पनि जाति तथा रंगभेद ऐतिहासिक कालदेखि नै चल्दै आइरहेको पाइ...

  विश्व खुसी दिवस (२० मार्च)को अवसरमा वेस्टन सर्च इन्स्टिच्यूट अफ पोजेटिभ साइन्सका प्रमुख कार्यकारी अधिकारी डा. रामचन्द्र लामिछानेसँग रातोपाटीका सुनिता न्यौपानेले गरेको खुसी संवाद खुसीलाई कसरी परिभाषित गर्नुहुन्छ ? खुसी आफ्नो चाहनासँग सम्बन्धित हुन्छ । ...

हाम्रो समाजमा औपचारिक अध्ययनलाई श्रम बजारसँग जोडेर हेर्ने गरिन्छ । तत्काल आय आर्जन गर्न सकिने विषयमा अभिभावक र विद्यार्थीको रुचि देखिन्छ । समाजसँग प्रत्यक्ष जोडिएको र दीर्घकालीन महत्त्व जोडिएको मानविकी, राजनीति तथा शिक्षा सङ्कायतर्फ विद्यार्थीको रुचि ओरालो लाग्दै जानु चिन्ताक...

विश्वका धेरै मुलुकमा पछिल्ला समय भएका परिवर्तनका निर्णायक भूमिका कि विद्यार्थीले गरेका छन् कि त मजदुरले । नेपालमा २००७ सालको आन्दोलनमा विद्यार्थीको भूमिका खास उल्लेखनीय रहेन । त्यतिखेर नेपालमा स्कुल र कलेजको सङ्ख्या तेहेरो अङ्क पार गर्ने थिएनन्  । विद्यार्थी सङ्ख्या कम...

विश्वलाई ऐतिहासिक द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दृष्टिकोणबाट हेर्ने र सोही आधारमा बदल्ने दर्शनका प्रवर्तक कार्ल मार्क्सको मृत्यु भएको पनि आज अर्थात मार्च १४ मा एक सय पैँतिस वर्ष पुगेको छ । आजको मितिसम्म पनि उनको पक्ष र विपक्षमा विश्व नै बहसमा तानिएको तथ्यले पनि उनको दर्शनको दीर्घकाल...

पछिल्ला केही वर्षयता नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसको चर्चा परिचर्चा ह्वात्तै बढेको छ । यसै दिवसको अवसर पारेर महिला हिंसाविरोधी लम्बे अभियान सञ्चालन गरिँदै आएको छ । मार्च ८ लाई नेपालमा पनि अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसकै रूपमा मनाउन सुरु गरिएको त बीपी कोइर...

दरबार हाइस्कुल, नेपालको शैक्षिक इतिहासमा सुनौलो अक्षरले लेखिनुपर्ने नाम । राणाका छोराछोरीहरूलाई पढाउने खोलिएको र पछि समयक्रममा विस्तारै जनताका छोराछोरीहरूले पनि पढ्ने अवसर प्राप्त गरेको यो स्कुल नेपालको शैक्षिक उन्नयनमा एउटा कोसेढुङ्गो हो । राणाकाल, पञ्चायतकाल र ...

नेपालको संविधान २०७२ ले सबै भाषालाई राष्ट्रभाषाको मान्यता प्रदान गरेयता बागमतीमा थुप्रै पानी बगिसकेको छ । मुलुक सङ्घीय गणतन्त्रात्मक शासन प्रणालीमा गएको पनि लामो समय बितिसकेको छ । तर अझै पनि नेपालमा भाषिक उत्पीडन र समस्याको हल गर्ने दिशामा खासै प्रगति हुन सकेको छैन ...

नेपाली संगीत क्षेत्रमा एउटा यस्तो जोडी पनि छ, जो संगीतको लागि मात्र नभई आदर्श प्रेम जोडीको रुपमा पनि परिचित छ । आफ्नो सफलताको जस दुवैले एकअर्कालाई दिन्छन् । जीवनका उकाली सङ्गै चढ्ने, ओराली सङ्ग सङ्गै झर्ने, एक अर्काका लागि मर्न पनि तयार हुने– यो जोडीको जीवनकथा हा...

हरेकको जीवनमा प्रेमको भूमिका फरक फरक हुन्छ । प्रेम र बिहे फरक विषय हुन् । यो भ्यालेन्टाइनमा हामीले राजनीतिमा क्रियाशील दुई जना अविवाहित व्यक्तित्वहरुसँग प्रश्नहरुमा उहाँहरुको विचार जान्ने कोशिश गरेका छौं । नेपाली काङ्ग्रेसको पूर्व सासंद एवम् केन्द्रीय सदस्य रामहरि खतिवडा ...

‘सहिद’ कति पवित्र शब्द छ । तर, पछिल्लो समय सहिद शब्द सस्तो लोकप्रियता कमाउने शब्दमा सिमित बनेको छ  । राजनीतिक सम्झौतका आधारमा मानिसहरु सहिदहरु भएका छन् । मुलुक र जनताको हक अधिकारका आन्दोलनमा सहादत प्राप्त गरेकामध्ये कसलाई सहिद भन्नेमा अझै मापदण्ड बन्न...

काठमाडौंँ । सामान्यतया सहिद भन्नाले व्यक्तिगत स्वार्थभन्दा माथि उठेर राष्ट्रको हितका निम्ति बलिदान दिने महान व्यक्ति भनेर बुझिन्छ । नेपालमा प्रत्येक वर्ष यस्ता ज्ञात अज्ञात सहिदहरूप्रति श्रद्धासुमन व्यक्त गर्ने गरिन्छ । अधिनायकवादी शासन व्यवस्थाको विरुद्धमा नेपाली जनताले आवाज उठ...