बद्रीप्रसाद दाहाल
सारमा चलेका विभिन्न तन्त्रमध्ये ‘अम्बलतन्त्र’ सबैभन्दा विवाद, विशाद र अभिशापबाट ग्रस्त पाङ्दुरे दुराचार हो । हामी भुरा हुँदा अम्मल र अमल्चीको बारे यस्तो कवितात्मक सूक्ति सुनेका थियौँ । अम्मली अम्मलकै...
वास्तवमा कुनै पनि ‘दिवस’ गौरवपूर्ण अतीतको पुनर्पठन, वर्तमानको पारदर्शी संगठन र उज्ज्वल भविष्यको सपनाको संस्करण हो । गौरवलाई जबसम्म सौरभमा रूपान्तरण गर्न सकिन्न तबसम्म हरेक खालका दिवस विवसताका कर्मकाण्ड मात्र बन्नेछन् । नेपालको राजनीतिक रङ्गमञ्चमा ०४६ को जनआन्दोल...
जन्तुहरूमा मान्छे श्रेष्ठ हुनाको कारण उसको चेतना, व्यवहार, नैतिकता र बोधको अलावा बोली नै हो । त्यसैले त हाम्रा मनीषिहरूले भने ‘वाक्भूषणं भूषणम्’ अर्थात् बोली वचन गहनाको पनि गहना हो । ‘वाचकस्य गुणाः तिस्राः, स्पष्टं शुध्दं च सुन्दरम्’ मतलव बोलक्...
शासक राज्यकोष हजम गर्ने राकस र प्रशासक नजरानाका बाकस भएछि जस्तोसुकै तन्त्रमा पनि सकस आउँछ । भोलिवादका कट्टर अनुयायी कर्मचारीतन्त्र र हावादारीवादका गफाडीका सर्दारतन्त्र चलेपछि त्यस्ता देशमा लोकतन्त्रको हजुर्बाउ पनि असमयमै खुट्टा तान्छ, जनगणतन्त्रको साँढे पन...
वैधानिक बाटोबाट सत्ताको डाडुपुन्यु हात लागेपछि लाटो पनि बाठो हुँदो रहेछ । पहिलेदेखि नै चम्बु भएका जम्बुहरूको त कुरै बेग्लै । राज्यशक्ति लिएछि कतिपय राजनीतिक मान्छे भैँमा न भाँडा भएर मैमत्ता हुने अपसंस्कृति अविकसित राजनीतिक देशको दीर्घरोग नै भएको छ । यही दशा...
शिशु, बालक, किशोर, युवा, प्रौढ र बूढो हुने क्रम प्राणी जगत्कै प्राकृतिक नियम हो । यसविरुद्ध चल्न कसैको केही पिताम लाग्दैन । भेदपूर्ण सामाजिक संरचनामा प्रायः चेप्पिने र हेप्पिनेमा बालक, बूढा, अशक्त, विधवा, महिला तथा अपाङ्ग हुन्छन् । त्यसमा पनि यो बूढो हुनु त कालमा पु...
कुनै पनि देश स्वतन्त्र, अखण्ड र सार्वभौम सम्पन्न बन्न त्यस देशका जनता भावात्मक एकतामा कार्यात्मक हुनु जरुरी हुन्छ । मन, वचन र कर्मकै त्रिभुजमा उद्देश्य र लक्ष्यले आकार ग्रहण गर्छन् । यसरी जनताको एकता निर्माणको मूल आधार स्वप्नदर्शी निस्पृह राजनेताहरूको चिन्तन, सोच र समय सान्द...
व्याकरणिक आँखामा ‘पद’ भन्नाले वाक्यमा व्यवहार गर्नलायक वा व्यवहार गरिएका शब्दको कोटि भनेर बुझिन्छ । त्यसै गरी गोडा वा पाउ, श्लोकहरूका लहर । अनि योग्यता काम र महत्त्वका आधारमा निश्चित गरिएको दर्जा, पदवी, उपाधि भन्ने पनि जनाउँछ । यसको अर्को अर्थ ठाउँ पनि...
‘पुरस्कार’ गुहार, पुकार, चित्कार र सौदाको प्रतिफल नभएर प्रतिभा, अभ्यास वा व्युत्पत्तिको पराक्रमबाट आर्जित सम्मान हो । शब्दको आसयलाई गौर गरेर हेर्दा ‘पुरस्कार’ क्षमतावान् पात्रलाई अगाडि गर्नु वा अघि सार्नु, इनाम– सम्मान गर्नु,...
बद्रीप्रसाद दाहाल साझा कोख बस्यौँ चुस्यौँ स्तन उनै, दिन्थिन् सधैँ चुम्बन । आमा — काख रमाउँथ्यौँ गुटुमटु, पार्थिन् मजा गुम्फन ।। खेल्थ्यौँ आँगन चोकमा रहरले, डुल्थ्यौँ करेसा— डिही । ताप्थ्यौँ ढोड र दाउरा मिलिजुली, ठण्डा गरायौँ ठि...
बद्रीप्रसाद दाहाल ने मुनिले तपस्या गरेर जन्माएको भनिएको यो देश मजस्ता बैगुनी र बिप्ल्याँटाका आचार, व्यवहार र विकारले ग्रस्त हुन छोडेन । व्यवस्था परिवर्तन भएको जतिसुकै फलाको हाले नि, नयाँ नेपालको कमाल शब्दजाल कौलासे नि ...
