बुटवल– ‘हामीलाई राप्ती नदी र डुडुवा खोलाले मात्र होइन, नेपाल सरकारले नै चारैतिरबाट घेरेर राखेको छ । हामी कहिल्यै गुहार पाउन नसकेका अभागी जनता हौं’–बाँकेको डुडुवा गाउँपालिका १, कृषि चौफेरी टोलका श्रीकिशुन यादवले भने, ‘हामी  राज्य र जुनसुकैनेताबाट पनि प्रयोग भए पछि फ्याँक्ने कण्डम जस्तै भएका छौ ।’

उनले अविरल वर्षा भएदेखि चारैतिर नदि र खोलाले घेरिएर त्रासमा बाँचेको बताए ।  उनले प्रतिप्रश्न गरे –‘आखिर  हामी कहाँ  जाऔं ? कसले सुन्छ हाम्रो कुरा ?  हामीले त  हाम्रो सरकार नै नभएको महशुस गर्दै आएका छौं ।’

 तीनवटै मौसमको त्रासमा

उनका अनुसार कृषि चौफेरी गाउँमा करिब  सय धुरी बसोबास गर्दछन् ।  उनीहरुका लागि बर्षका तीनवटै मौसम  हानिकारक छन्  । अधिकांशका घरहरु फुसले छाएका छन् । हिउँदे याममा घर आगोले जलेर नष्ट हुने गरेका छन् । जाडो मौसममा सितलहरको शिकार बन्छ त्यही वस्ति ।

अहिले बर्षायाममा बाढीले घेरेर त्रासमा बाँच्दै आएका छन् त्यहाँका जनता । उक्त टोलमा झण्डै २ सय ५० बढी घरधुरी त्रासमा बाँचेका छन् । कैयौंले सुरक्षित स्थानमा बसाई सारेका छन् । राप्ती नदिमा पानीको वहाव बढेदेखि रातमा सुत्न र खान नपाएको अधिकांशले  गुनासो गर्छन् ।

चौफेरीका रेशमकुमार मौर्यले राप्ती नदीको सतह बढ्दै गएपछि डुवानको डरले अन्नपात, चौपाया र बालबालिकालाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको बताए । चारैतिरबाट राप्ती नदी र डुडुवा खोलाले घेरेपछि स्थानियवासी तितरवितर भएर बसेको उनले बताए । चौफेरी पुत्तन बडही गाउँका वासिन्दाले गाउँ छाडेको ९ दिन भएको समेत उनले बताए । 

पहाडमा पक्की पुल बने, हामीले झोलुङ्गे पुल समेत पाएनौ

श्रीकिशन यादव भन्छन्,  ‘हामीले सुन्छौ विकट पहाडमा समेत मोटरबाटाहरु पुगेका छन् । ठाउँ–ठाउँमा पक्की पुलहरु बनेका छन् । तर यस गाउँमा विकासका नाममा एउटा झोलुङ्ग पुल समेत आएको छैन ।
मोटरबाटो नहुँदा वडा कार्यालय सम्म तीनचार घण्टा हिडेर पुग्छौं ।  विद्यालय भवन राम्रो नहुँदा बालबालिकाहरु असुरक्षित हुँदै कक्षा ५ सम्म पढ्छन् र त्योभन्दा माथिल्लो कक्ष पढ्न घण्टौं हिँडेर जान्छन् । नेपालगञ्जबाट पूर्वतर्फ हाम्रो बस्ती छ । दुई तीन घण्टा लाग्छ हिँडेर पुग्न ।’

उनले थपे, ‘अहिलेसम्म यस वस्तीमा विद्युतका पोल समेत गाडिएको छैन । सोलर बाँड्छौ नागरिकताको फोटोकपी बुझाउनुस् भनेको पनि वडाध्यक्षले धेरै भयो । अहिलेसम्म अत्तोपत्तो छैन । दुई–तीन जना मान्छे वा चौपायाहरु डुबानमा परेर नमरेको बर्ष छैन ।

चिसो मौसममा सितलहरले कोही मर्ने कोही सिकिस्त बिरामी हुने गर्दछन् । हिउँदमा फुसका घर जलेर जनधनको क्षति हुँदै आएको छ । आफुहरु  पुस्तौं देखिका वासिन्दा हौं । हामी सक्कली नेपालीहरुलाई हेर्ने कोही छैन , कतिपय नक्कली नेपालीहरु बरु नेताहरुको नजरमा परे होलान्, हामी पर्न सकेनौ ।’

सुरक्षित वस्तीमा सारिएकाहरु पनि असुरक्षित

२०६३ सालमा बाढीबाट विस्थापितहरुलाई सरकारले हजरत सामुदायिक वनमा सारेको थियो । १ सय ४४  घरधुरीलाई त्यस वनमा एक–एक कठ्ठा जमिन दिएर सारिएको हो ।  उनीहरुको गरिखाने जमिन बाढी प्रभावित पुरानो गाउँमै रहेकोले उनीहरु मर्कामा परेका छन् । उनीहरुले त्यस स्थानमा आफुहरु असुरक्षित भएकोले त्यहाँ सरकारले रुख रोपेर आफुहरुलाई अन्यत्रै सार्नुपर्ने माग गरेका छन् । त्यहाँका अधिकांश मानिस स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा र रोजगारीबाट बञ्चित छन् ।  

अधिकांश चरम गरिबी र अभावमा बाँचेका छन् । डुडुवा गाउँपालिका १ का वडाध्यक्ष पञ्चेश्वर कुर्मीले पनि त्यस टोलका वासिन्दा असुरक्षित हुँदै र विकासबाट पछाडी पर्दै आएको स्वीकार गरे । मधेसी मूलका मानिस मात्रै बस्ने तराईका अन्य स्थानमा समेत विकास हुन सकेको छैन । दुई चारजना पहाडी मुलका ब्राम्हण क्षेत्री पसेको तराईमा भने एकाएक विकास भएको पाइन्छ ।