काठमाडौं– बुधबार सर्वोच्च अदालत परिसरको दृश्य भव्य मेला जस्तै थियो । नवनियुक्त प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेर राणाले पदभार ग्रहण गरी पत्रकारसँग अन्तरक्रिया कार्यक्रम राखे । आफ्नो कार्ययोजनाको संक्षिप्त परिचय दिँदै ‘भष्टाचार र अनियमितताविरुद्ध शून्य सहनशीलताको नीति लिएको’ स्पष्ट पारे । 

जब पत्रकारसँग अन्तरक्रिया सुरु भयो, पत्रकारहरुले केही गम्भीर विषयबारे प्रधानन्यायाधीशको ध्यनाकर्षण गराउँदै जवाफ माग गरे ।  पत्रकारहरुले सोधेको प्रश्नमध्ये एउटा प्रश्न थियो –‘भ्रष्टाचार र लेनदेनसँग सम्बन्धित धेरै फैसला उल्टी भयो । पहिले भ्रष्टचारी ठहर भएकाहरुले धमाधम फैसला उल्टी हुँदै सफाइ पाउन थाले । मुद्दा पार्ने सम्बन्धमा पनि आफू अनुकूल न्यायाधीशको खोजी हुन थाल्यो । यसबारे के भन्नुहुन्छ ?’

लगत्तै प्रतिक्रिया दिएका प्रधानन्यायाधीश राणाले फैसला तथ्यमा आधारित हुने भन्दै फैसला सुल्टी र उल्टीको सम्बन्धमा धेरै चिन्ता नलिन पत्रकारलाई सुझाव दिए । उनले भने ‘फैसला उल्टी न्यायको एउटा प्रक्रिया हो । यो भइरहन्छ । फैसला उल्टिन्थ्यो, उल्टिन्छ । उल्टीको विषयमा धेरै चिन्ता नलिनुस् ।’

फैसला उल्टीको विषयमा प्रधानन्यायाधीशले केही गम्भीर कुरा भन्लान् भन्ने धेरैको जिज्ञासा थियो । सुरुवातमै ‘फैसला उल्टीको विषय धेरैको चासोको विषय भएको’ भन्दै जवाफको सुरुवात गरेका राणाले उल्टीको सम्बन्धमा दिएको जवाफले भने धेरैलाई निराश बनायो । 

अन्तरक्रियामा पत्रकारले गरेको अर्को गम्भीर विषय थियो, ‘न्याय सम्पादनका सम्बन्धमा सूचना पाउनै कठिन भयो ।’ त्यसको जवाफ दिँदा राणाले पत्रकारलाई केही पाठ पढाउन पनि भ्याए ।

न्यायालय र न्यायाधीशविरुद्ध आक्षेप लाग्ने समाचार नआओस्

‘अदालत र न्यायाधीश संवेदनशील विषय हो । तपाइँको धर्म र दायित्व यो संस्थालाई बचाउनु हो । यदि तपाईंले धर्म भुल्नु भयो भने स्वतन्त्र, निष्पक्ष र सक्षम न्यायापालिका पाउन सक्नुहुन्न । न्याय जहिल ेपनि संविधान र कानुन बमोजिम, प्रतिवादित नजीर र विश्वव्यापी मान्य सिद्धान्तका आधारमा हुन्छ ।

मिसिलमा रहेका सबुत प्रमाणको अधिकतम मूल्यांकन गरेर न्यायमा नजिक पुग्ने दृष्टिकोणबाट न्याय सम्पादन गरिन्छ ।र न्यायलाई बुझ्ने आ–आफ्नो तरिका हुन्छ, जुन गलत हो । न्यायलाई जहिले पनि न्यायकै रुपमा बुझ्नुपर्छ । न्यायलाई बुझ्नका लागि न्यायमा ज्ञान पनि हुनुपर्छ । त्यसकारण तपाईँहरुले त्यही भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ । त्यसकारण न्यायालय र न्यायाधीशको विरुद्धमा लेख्दा तथ्यपरक होस् । न्यायालय र न्यायाधीशप्रति आक्षेप लगाउने काम भविष्यमा नहोस् ।’

‘सेटिङ’मा दर्ता भयो प्रेरणाको रिट ! पाउलिन् त ‘न्याय’ ?

पत्रकारको अर्को पश्न ‘अदालतमा हुने भ्रष्टाचार र त्यसलाई रोक्ने उपाय’का बारेमा थियो ।  त्यसको जवाफ दिँदै प्रधानन्यायाधीश राणाले ‘न्यायालय र न्यायाधीशको सूक्ष्म निगरानी राखेर भ्रष्टाचार र अनियमितता रोक्ने’ प्रतिवद्धता जनाए ।

न्यायालयमा न्यायाधीशहरुको ग्रुप विभाजनको सम्बन्धमा आएको प्रश्नमा जवाफ दिँदै उनले ‘अब न्यायाधीश र न्यायालय एक भएको’ प्रतिक्रिया दिए ।

‘विवादका बादशाह’ चोलेन्द्र बन्लान् भावी प्रधान न्यायाधीश ?

संसदीय सुनुवाइमा चोलेन्द्र शमशेर : प्रेरणाको दाइजो फैसला न्यायसङ्गत, सांसदले सम्झाए महाअभियोगको बाटो